Wat het wetsontwerp "inzake bestuurlijke politiemaatregelen tijdens een epidemische noodsituatie" betreft, hebben wij verschillende analyses gemaakt, telkens met duidelijke standpunten en voorstellen. De analyses betreffen zowel het voorontwerp van wet als het wetsontwerp zelf. 

Mbt het voorontwerp van wet

Om bij te dragen tot het parlementaire debat hebben wij de leden van de Commissie Binnenlandse Zaken van de Kamer van Volksvertegenwoordigers van het Belgische federale parlement een nota met opmerkingen en voorstellen bezorgd. De inleidende opmerkingen bij deze nota luiden als volgt:  

"Het voorontwerp van wet betreffende bestuurlijke politiemaatregelen tijdens een epidemische noodsituatie, dat op 26 februari 2021 door de Ministerraad is goedgekeurd ("Voorontwerp"), is een goed initiatief in die zin dat het Parlement eindelijk zijn democratische rol kan opnemen in het kader van de gezondheidscrisis die nu al meer dan een jaar aan de gang is. In zijn huidige vorm is het wetsontwerp echter vatbaar voor kritiek (zie hieronder). In wezen is het de bedoeling het huidige crisisbeheer te bekrachtigen en voor de toekomst een identiek of vergelijkbaar crisisbeheer, vrijwel uitsluitend onder impuls van de uitvoerende macht, toe te staan. We zitten nu al meer dan een jaar onder dit uitzonderlijke regime van epidemische noodtoestand. Hoewel dit in het begin misschien legitiem en regelmatig leek, kunnen de zaken niet op deze wijze worden geregeld en moet een dergelijk crisisbeheer in de toekomst worden vermeden. Met name moet het toepassingsgebied van het voorontwerp worden beperkt tot de huidige Covid-19-epidemie; moet de parlementaire controle verder worden versterkt (en moet het Parlement een centrale rol spelen zodra de eerste noodsituatie voorbij is); moeten bij het nemen van administratieve politiemaatregelen alle betrokken belangen worden afgewogen en moet worden gestreefd naar een zo groot mogelijke transparantie wat de motivering van de maatregelen betreft. Voorts moet de verwerking van persoonsgegevens worden beperkt tot een duidelijk doel slechts voor een beperkte periode gelden. Tenslotte moet worden voorzien in een doeltreffende evaluatie, zowel ex ante als ex post, van de maatregelen van bestuurlijke politie".  

De volledige nota in pdf-formaat is hier te vinden:  

Voorontwerp-PJL - opmerkingen en voorstellen 

Mbt het wetsontwerp

Open brief dd. 26 april 2021: 

Gezien de zeer ruime draagwijdte die de regering aan het wetsontwerp heeft gegeven, hebben wij in de eerste plaats gekozen voor de dringende publicatie van een open brief met als titel “Zorgen voor een solide rechtsgrondslag om de huidige crisis te beheren, jazeker! Overhaast en onbedachtzaam een verregaand juridisch kader voor alle toekomstig crisissen vastleggen, neen! "  

Deze open brief is ondertekend door 32 juristen, wetenschappers of gezondheidswerkers, alsook door de VZW Notre Bon Droit en het collectief CovidRational, en is in diverse kranten verschenen.  De FR- en NL-versies in pdf-formaat of online zijn hier te vinden:  

" Zorgen voor een solide rechtsgrondslag om de huidige crisis te beheren, jazeker! 

Overhaast en onbedachtzaam een verregaand juridisch kader voor alle toekomstig crisissen vastleggen, neen!  

Dringende opmerkingen over het wetsontwerp van 27 april 2021: 

De behandeling van het wetsvoorstel was enigszins uitgebreid en om zo actief mogelijk bij te dragen aan het parlementaire debat, schreef het collectief twee aanvullende notities waarin het wetsvoorstel kritisch werd geanalyseerd vanuit de meer specifieke invalshoeken van het Europese recht en van het strafrecht.  

Deze notities zijn hieronder beschikbaar in pdf-formaat, alleen in de NL- of FR-versie: 

Deze nota begint met de volgende inleidende opmerkingen: 

" De regering probeert het wetsontwerp nr. 55 1951/001, dat op dinsdag 27 april 2021 is ingediend (hierna: het "wetsontwerp"), zo snel mogelijk door de Kamer te laten stemmen.   

Zoals wordt onderstreept door de talrijke ondertekenaars van de in diverse media gepubliceerde open brief (zie bijlage; hierna de "Open Brief"), bestaat er geen enkele goede reden om deze belangrijke wet overhaast goed te keuren.  

Er moet vanzelfsprekend wel dringend een einde worden gemaakt aan het ontbreken van een passende rechtsgrondslag voor de zeer talrijke maatregelen die de rechten en vrijheden van de Belgen beperken en die door de overheid zijn aangenomen in het kader van de verspreiding van COVID-19, zonder enige parlementaire controle en weinig of geen rechterlijke toetsing. Deze urgentie rechtvaardigt echter niet dat een onvolledig, onvolmaakt en in vele opzichten ongrondwettelijk stuk wetgeving in recordtijd door het Parlement wordt aangenomen.  Het is ongetwijfeld deze haast die aan de basis ligt van de talrijke fouten en tekortkomingen van het wetsontwerp. 

Er is integendeel nood aan een degelijke en doordachte wet, toegesneden op de huidige crisis, die een doeltreffend kader biedt voor de controle op de handelingen van de federale, regionale en lokale overheden in de context van deze uitzonderlijke situatie.  Deze controle is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de vertegenwoordigers van het volk. Daartoe moeten zij over alle nodige middelen beschikken. Ten tweede is het aan de bevoegde rechtbanken om met spoed een rechterlijke toetsing uit te voeren, met inachtneming van artikel 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens (EVRM). 

Hieronder volgt een niet-uitputtende lijst van de belangrijkste tekortkomingen van het wetsontwerp op grond van een dringende analyse".  

De volledige nota in pdf-formaat vindt u hier:  

Dringende opmerkingen -  27 april 2021 

Kritische analyse van het wetsontwerp in het licht van het Europees recht en het strafrecht : 

Aangezien de behandeling van het wetsontwerp enigszins is uitgesteld en om een zo actief mogelijke bijdrage aan het parlementaire debat te leveren, heeft het collectief twee aanvullende nota's opgesteld waarin het wetsontwerp kritisch wordt geanalyseerd vanuit de meer specifieke invalshoeken van het Europees recht en het strafrecht. 

Deze nota's zijn hieronder beschikbaar in pdf-formaat, alleen in NL of FR versie:  

EU-rechtelijke bezwaren bij het Wetsontwerp - NL 

Kritiek op het strafrechtelijke luik van het wetsontwerp - FR 

Open brief d.d. 28 mei 2021 : 

Na anderhalf jaar crisisbeheer, en in het vooruitzicht van de vaststelling van een wet die het kader bepaalt dat in de toekomst van toepassing zal zijn op het beheer van een epidemische noodsituatie, hebben diverse leden van L4D een open brief van CovidRational medeondertekend. Deze draagt als titel: "Never waste a good crisis': Een evaluatie in functie van de toekomst".  

Deze open brief, ondertekend door 71 beroepsbeoefenaars uit de academische, juridische en medische wereld, verscheen in de Tijd op 28 mei 2021. De inleiding luidt als volgt: 

"Geachte federale, regionale en gemeenschapsministers, 

De coronapandemie, die zo'n 15 maanden geleden begon, heeft niet alleen via het virus slachtoffers gemaakt, ook de maatregelen hebben een zware tol geëist van de burgers, zowel op beroepsmatig als op privévlak. Ondernemingen werden gesloten, reizen werd beperkt, bijeenkomsten en vergaderingen werden verboden, niet-virusgerelateerde gezondheidszorg werd ontmoedigd, alles met de bekende negatieve gevolgen. 

Die strategie, die eerst geïmproviseerd en vervolgens geconsolideerd werd, had twijfelachtige grondslagen. De effecten ervan op de circulatie van het virus zijn moeilijk te meten en werden weinig of niet geëvalueerd. In de kleine kring van deskundigen die sinds het begin van de crisis werden geraadpleegd bestaat blijkbaar consensus over de geschiktheid van deze interventiestrategie, maar in de brede academische wereld is dat niet het geval, in het bijzonder niet over de effecten ervan op de lange termijn (...) " 

Het kan in zijn geheel worden geraadpleegd op de website van De Tijd.